برگرفته از کتاب روشهای نوین بهزیستی و تاب آوری جوانان

بیشتر روی صبوری و عدم قضاوت تمرکز کنید. بسیاری از نوجوانان در جهانی زندگی می­کنند که احساس می­کنند مورد قضاوت قرار می گیرند و دیگران با آنها صبور نیستند. در حقیقت آنها اغلب خود نیز صبور نبوده و نسبت به خود و دیگران قضاوت می­کنند . بنابراین لازم است کمی آموزش ببینند تا صبور باشند و قضاوت نکنند. یادگیری شامل صبور بودن و قضاوت نکردن طی تمرین تنفس و یوگا و مراقبه است . یادتان باشد که بعد از آموزش این استراتژی ها آنها را وادار کنید تا تجربیات و حس خود را بیان کنند.

 به گزارش میگنا بیشتر نوجوانان می­توانند فعالیتهای مراقبه و ذهن آگاهی مثل تنفس و مراقبه را برای چند دقیقه بدون توجه به سن خود تمرین کنند . بنابراین یک فرد ۱۵ ساله می­تواند به مدت ۱۵ دقیقه مراقبه را تمرین کند 
به تمرین ۱۵ دقیقه توجه کنید , برای نوجوان به ویژه آنان که مشکل توجه و تمرکز دارد ؛ سخت است که مدتی یک جا بنشیند ( جوانانی که دچار بیش فعالی یا اختلال توجه هستند ) اگر این پیام را بدهید که جوان باید مدت زمان مشخصی بنشیند, احتمالا باعث استرس او می شوید که یک بار دیگر باید به خواسته بزرگترها تن بدهد .
هر چه بیشتر خودتان مراقبه را تمرین کنید  بهتر می­توانید با واژه های مناسب به جوانان کمک کنید تا استراتژی های تنفس و یوگا و مراقبه را بیاموزند . بنابراین خیلی مهم است که شما خودتان مراقبه را تمرین کنید .

وقتی این نوع کار را چه خودتان و چه با جوانان انجام می­دهید ؛ هفت عامل مهم را که زیربنای مراقبه است را در نظر بگیرید: قضاوت نکردن , صبوری , اعتماد ؛ تقلا نکردن و پذیرش و رها کردن ( کابات – زین ؛ ۲۰۱۳ )

پیشنهاد می­کنیم که بیشتر روی صبوری و عدم قضاوت تمرکز کنید. بسیاری از جوانان در جهانی زندگی می­کنند که احساس می­کنند مورد قضاوت قرار می گیرند و دیگران با آنها صبور نیستند. در حقیقت آنها اغلب خود نیز صبور نبوده و نسبت به خود و دیگران قضاوت می­کنند . بنابراین لازم است کمی آموزش ببینند تا صبور باشند و قضاوت نکنند. یادگیری شامل صبور بودن و قضاوت نکردن طی تمرین تنفس و یوگا و مراقبه است . یادتان باشد که بعد از آموزش این استراتژی ها آنها را وادار کنید تا تجربیات  و حس خود را بیان کنند.

لطفا به نکات ذیل در مداخلات توجه کنید. خیلی اوقات تصور می­کنیم که برای فعالیت های مراقبه لازم است چشمان بسته شوند در حالی که ضرورتا اینطور نیست . در حقیقت در وضعیت های یوگا بهتر است چشمها باز باشند ، بجز قسمت پایانی و استراحت یوگا که در پایان جلسه یوگا قرار دارد . می توانیم به جوانان بگوییم بجای بستن چشمان خود می­توانند چشمان خود را نیم بسته کنند یا به جایی خیره شوند تا مغز برای استراحت فرصتی پیدا کند .
به علاوه معمول است که فرد باید برای مراقبه دراز بکشد اما ضروری نیست . در حقیقت در برخی از موارد نباید دراز کشید . برای مثال اگر از جوانانی که سابقه بحران فیزیکی و جنسی یا احساسی داشته اند ؛ بخواهید که دراز بکشند  عصبانی و ناراحت می شوند . بعضی ها هم راحت نیستند , اما نمی­توانند نه بگویند. بنابراین بهتر است جانب احتیاط را نگه داشته و به آنها پیشنهاد کنید که برای مراقبه و تنفس بنشینند.

تکنیک های تنفس
دم و بازدم تجربه طبیعی از زمان تولد ماست . تمرین تنفس برای کنترل بدن طبیعتا به دست نمی­ آید. یادگیری تنفس به شیوه های مورد بحث با این حقیقت پیچیده می­شود که دم و باز دم ملایم در دوران کودکی به دلیل تجارب استرس و اضطراب و غم و بحران و چالش های دیگر زندگی  قطع می­شود. به هر حال وقتی این استراتژی را بیاموزید , می­توانید برای از بین بردن استرس و اضطراب و غم و اندوه و حتی کنار آمدن با بحران از آن استفاده کنید.

نام فعالیت : تنفس اصولی
مدت زمان : ۱ تا ۵ دقیقه
هدف : به جوان یاد بدهید که چطور از تجربه تنفس برای آرامش استفاده کند.
سن ؛ جنسیت و بررسی های فرهنگی : از ۴ سالگی می تواند این استراتژی تنفس را آموخت و هیچ ملاحظه جنسیتی هم وجود ندارد. استفاده آسان از تنفس ربطی به ایمان و معنویت ندارد و ملاحظات فرهنگی نیز در کار نیست.
همه می­دانیم چطور نفس بکشیم چون این کار را از بدو تولد انجام داده ایم . می­توانید این مهارت را بخوبی به یاد بیاورید و آنرا برای شارژ و انرژی دادن به بدن و ذهن خود انجام دهید.

راهنمایی ها برای فعالیت:

1. به آنها بگویید که می­خواهید راه تازه ایی برای انجام کار در هر ثانیه از روز در موقع بیداری و خواب بیاموزید و آن شیوه تنفس است. آنها باید به آرامی روی صندلی یا زمین بنشینند.
   به جوانان یاد آوری کنید که همه ما می­دانیم چطور نفس بکشیم و از بدو تولد چگونه آنرا انجام دهیم. به مرور زمان توضیح دهید که چطور ریتم تنفس ما عوض می­شود .می­توانیم با آگاهیذهن و بدن خود را قوی کنیم ( برای مثال بدون فشار دم و بازدم کنید)
2. توضیح دهید که نباید با فشار نفس کشید . در عوض از دم و بازدمارام نفس بکشید و توضیح دهید که خیلی مهم است هروقت دچار تنگ نفس یا سرگیجه شد دست بردارند.
3. حالا از نوجوان بخواهید که آرام دم و بازدم کنند . مراقب باشید که آنها چه کار می­کنند.
4. از آنها سوال کنید وقتی خواستید نفس بکشند؛ چه حسی داشتند ( برای مثال وقتی من نفس می کشم ؛ سرگیجه می­گیرم . یا این عجیب ترین کاری است که تا به حال از من خواسته اند. یا احساس می­کنم عصبی شده ام )
5. وقتی با آنها در مورد واکنش های آنها تا مرحله ۴ حرف می­زنید , به آنها توضیح دهید که هدفمند نفس بکشند ؛ آنها اغلب اشتباهی عمل می­کنند مثل وقتی می­خواهند شیرجه بروند ؛ نفس زیادی را نگه می دارند و شکم خود را سفت می­کنند . به آنها توضیح دهید که تنفس آرام با شیرجه زدن توی آب یا دویدن خیلی متفاوت است.

 حالا از جوانان بخواهید دوباره آرام دم و بازدم داشته باشند . چند بار تنفس آنها را چک کنید . اگر لازم شد با آنها تمرین کنید 
چکیده کردن سوالات : تنفس هدفمند چیست ؟ تفاوت بین تنفس موقع شیرجه و شنا و تنفس هدفمند چیست ؟ موقع امتحان یا قرار ملاقات یا مصاحبه شغلی چگونه نفس می کشید؟

این تمرین به درد چه کسانی می­خورد؟ این تمرین برای همه مناسب است . بهر حال مراقب کسانی که مبتلا به مشکلات تنفسی یا آسم هستند باشید.

نام فعالیت: تنفس شکمی
مدت زمان : ۳ – ۱۰ دقیقه

هدف: برای افزایش ظرفت تنفس و آن را به  بالا و پایین رفتن شکم ربط دهید. تنفس شکمی خودش فرایند ساده دم و بازدم و آنچه که در شکم موقع دم و بازدم صورت می­گیرد ،است.

سن ؛ جنسیت, ملاحظات فرهنگی : حتی یک کودک ۴ ساله هم می­تواند از این استراتژی استفاده کند و هیچ ملاحظات جنسیتی هم وجود ندارد. استفاده ساده از تنفس به هیچ ایمان و مذهبی ربط ندارد . و ملاحظات فرهنگی هم وجود ندارد.

سنجش خطر: اگر جوانان مشکلات تنفسی دارند؛ از آنها بخواهید که تجربیات خود را در این باره بگویند و مطمئن شوید که تنفس آگاهانه برای آنها مناسب است. در مورد استراتژی های تنفسی به عهده درمانگر یا مربی است که مراقب جوانان باشند که مبادا دچار تنگ نفس یا سرگیجه شوند.
این فعالیت را موقع نشستن یا دراز کشیدن می­توان انجام داد.در اینجا احتیاط می­کنیم و مراقب هستیم که به جوانانی که دچار بحران فیزیکی و احساسی هستند ؛ نگوییم که دراز بکشند. بعضی ها هم راحت نیستند و ترجیح می­دهند بنشینند اما قدرت نه گفتن را ندارند. خودتان پیشنهاد دهید که بنشینند.

برگرفته از کتاب روشهای نوین بهزیستی و تاب آوری جوانان
برگردان محمدرضا مقدسی.عفت حیدری.نشرورجاوند

دولت، وزارتخانه ها و مدارس با چالش هایی برای برنامه ریزی آموزشی در زمانی بسیار نامطمئن مواجه هستند.

بعد از آشفتگی ها و مشکلات آموزشی به دلیل تعطیلی مدارس و قرنطینه کشورها کم کم و به تدریج محدودیت ها را بر می دارند، در حالی که مقیاس کلیدی مراقبتی به خصوص فاصله اجتماعی و فیزیکی را رعایت می کنند.

بسیاری از کشورها در اروپا و آسیای مرکزی تصمیم گرفته اند که مدارس را باز نکنند. گرچه ویروس همچنان دنیا را در می نوردد و هنوز واکسن ها در حال آزمایش اند، جوامع آماده می شوند که به یک دوره نرمال جدید عادت کنند.در حالی که آموزش به نسبت قبل بسیار متفاوت شده است. برخی از کشورها برای سناریوهای مختلفی در سال تحصیلی جدید برنامه ریزی می کنند. بعضی از مدارس بازگشایی می شوند و بعضی دیگر همچنان آموزش از راه دور را انتخاب می کنند.

مدارس در حالی بازگشایی می شوند که نمی توانند شاگردان را به دلیل قوانین فاصله گذاری اجتماعی تمام وقت بپذیرند. تقویم های مدارس اصلاح می شود و معلم ها بصورت شیفتی در مدرسه حاضر می شوند، فعالیتهای آموزش از راه دور جبران برنامه های زمانی کاهش یافته در مدارس را می کنند.  برخی ازشاگردان چند ساعت و یا چند روز در هفته را در مدرسه به سر می برند و باقی هفته را از راه دور آموزش می بینند.

این در حالی است که احتمال دارد برخی از دانش آموزان، آموزش چهره به چهره ببینند و بر اساس سن و سطح آموزش و نیازهای یادگیری و یا شرایط خانوادگی و اجتماعی خود آموزش ببینند. برای مثال فرزاندن کادر درمان مانند پرستاران و پزشکان و یا کودکان محروم و یا در حاشیه ممکن است برای آموزش در مدرسه نسبت به سایر شاگردان اولویت داشته باشند.

برنامه ریزی در محیط کار کمّی نیست و با بسیاری از ناشناخته ها و کاستی های آموزشی می تواند در سالهای آتی روی شاگردان اثر گذار باشد و باعث استرس و اضطراب در میان کادر آموزشی، کودکان و خانواده ها شود.دنبال کردن اصول تصمیم گیری مهمتر از هر چیزی، پیش شرطی برای بهبود تاب آوری سیستم های آموزشی است.

در ادامه ملاحظاتی برای برنامه ریزی و ایجاد سیستم های آموزشی تاب آور در دوره همه گیری کوویید ۱۹، آمده است که تضمین می کند همه کودکان آموزش جامع و کیفی دریافت کنند.

همه گیری، محرکهای محرومیت اجتماعی را چند برابر کرده است. محرکهایی مانند خانواده هایی با در آمد کم، بیکاری، بیماری، سرمایه اجتماعی، مسکن،شبکه های محلی( محله های حمایتگر، حمل و نقل و …) و آموزش دستاوردهای آموزشی به طور عمده تحت تاثیر عواملی هستند که در چهار سطح کار می کنند:

-کودک و خانواده: جنسیت، قومیت، بهداشت، پویایی .
-مدرسه: منابع، عملکردهای آموزش،یادگیری، دستورالعمل ها،حمایت، دلسوزی .
-اجتماع: روابط مدرسه – جامعه
-مشارکت مقامات و جامعه محلی

فراهم آوردن آموزش بهتر به این معناست که رسیدگی به محرکهای محرومیت به عنوان یک الویت در تمام چهار سطح به طور همزمان مد نظر قرار گیرد.

فراهم آوردن آموزش بهتر نه تنها در مورد سهمیه اضافی برای کودکان در حاشیه است، بلکه در مورد تضمین آن است که تلاش های محلی و ملی بتواند از تغییر و تحول مدارس با تاکید بر دو جنبه حیاتی عمل کند. تغییر پداگوژیک با رشد برنامه جامع تر و منعطف تر و فرایندهای آموزشی که پاسخگوی نیازهای خاص هر کودک است. .تغییر دستورالعمل های مدرسه، ساختار و موسسات به طوری که رسیدگی و مراقبت و احترام و حمایت کل نگر هدف اصلی ماموریت ها و مدارس باشد.
ذینفعان آموزشی با توجه به این هدف می توانند به ماموریت و پنداره و هدف طولانی مدت خود وفادار بمانند. تمام کودکان نیز می توانند حقوق آموزش خود را تحقق بخشند و نیروهای بالقوه خود را به فعل در آورند.

سیاستگذاران آموزشی ممکن است نتوانند تصمیم گیری های سیاسی را در مقیاس های سلامت ملی و مقیاس های حمایتی کنترل کنند، اما می توانند روی آنچه می دانند و در حوزه کنترل آنهاست، تمرکز کنند. برای مثال شیوه های حمایتی دانش آموزان، کیفیت یادگیری و توزیع خدمات آموزشی جامع و مراقبتی و بهزیستی نیروی کار آموزشی


گرچه ذینفعان آموزشی همه ابزارها را برای مدیریت و یا مخاطب قرار دادن شرایط زندگی کودکان و خانواده های آنها را ندارند،اما از این قدرت برخوردارند که هر کودک در مدرسه مورد احترام و استقبال قرار گرفته به گونه ای مورد حمایت قرار گیرد که در فعالیتهای مدرسه شرکت کند و در محیطی مناسب آموزش ببیند. فراهم آوردن آموزش بهتر نیاز به دیدگاهی دارد که جامعه نیز در آن سهیم باشد. درحالی که مشارکت گسترده ذینفعان در تمام سطوح و مراحل چرخه برنامه ریزی جهت شکل دادن مداخلات حیاتی است و موافقت دیگران را نیز در زمان نبود قطعیت جلب می کند.


برگرفته از: کتاب ساخت سیستم های آموزشی تاب آور در زمان همه گیری کووید ۱۹٫
-محمدرضا مقدسی.عفت حیدری
– نشر سخنوران