تاب آوری خاک به ظرفیت مقاومت خاک در برابر یا بازیابی حالت سالم خود در پاسخ به تأثیرات بی ثبات کننده اشاره دارد.
توانایی بازیابی و یکپارچگی ساختاری و عملکردی آن پس از یک اختلال را تاب آوری خاک میگویند . تاب آوری با میزان و سطح بهبودی اندازه گیری می شود.
بنظر میرسد این مفهوم از انشعابات تاب آوری زیست محیطی باشد که البته از مقاومت خاک که ظرفیت ذاتی مقاومت در برابر اختلال است، متمایز است.
تاب آوری خاک از این جهت بسیار مهم است که اجازه می دهد تا خاک عملکردهای اکولوژیکی خود را حفظ کند و از خدمات طبیعی و تجاری که انسان به آن وابسته است پشتیبانی کند.
ژینایی خاک یا همان تاب آوری تحت تأثیر عواملی مانند مواد اولیه، توپوگرافی، آب و هوا، زیست کره و زمان است.
در طی میلیونها سال، خاکها تغییرات محیطی قابل توجهی از جمله شرایط جوی متفاوت، ایجاد حیات و دورههای طولانی مرطوب، خشک و آتش سوزی را متحمل شدهاند.
دکتر محمدرضا مقدسی مدیر وموسس خانه تاب آوری در ادامه این مطلب اضافه میکند ژینایی و تاب آوری خاک به دلیل تخریب قابل توجه خاک در 200 سال گذشته اهمیت ویژه ای دارد.
این تخریب منجر به مسائلی مانند شوری، اسیدیته، کاهش مواد مغذی، فرسایش و کاهش ساختار شده است.
فشار تحمیل شده بر خاک توسط فعالیت های انسانی و تغییرات آب و هوایی باعث ایجاد تغییرات محیطی می شود که می تواند یک شوک برای سیستم خاک باشد.
ژینایی و تاب آوری خاک با سرعت و میزان تغییر در مقایسه با زمان مورد نیاز برای بازیابی محدود و محصور میشود
انعطاف پذیری خاک را می توان از طریق اقدامات توسعه پایدار بمعنای عام کلمه بهبود بخشید. این اقدامات می تواند به بازسازی اکوسیستم خاک و بهبودی و سلامت، حاصلخیزی و بهره وری خاک کمک کند
عوامل اجتماعی متعددی میتوانند بر خاک و تاب آوری آن اثر گذار باشند بنظر میرسد مهمترین آنها عبارتند از :
1.اعتماد بهره برداران نقش مهمی در تسهیل جریان اطلاعات و ترویج اتخاذ شیوه های مدیریت پایدار خاک دارد. اگر کشاورزان به منابع اطلاعاتی و شبکههایی که بخشی از آن هستند اعتماد کنند، احتمالاً شیوههای جدیدی را که با توسعه پایدار و ملاحضات زیست محیطی سازگار باشد اتخاذ میکنند
2. هنجارهای اجتماعی می توانند نوآوری در مدیریت خاک را تشویق یا منع کنند. در جوامع ایستا که از قدرت و توان مدیریت مدرن استقبال نمیکنند یا به استفاده از تحقیقات و رویکردهای علمی اقبالی نشان نمیدهند کاملا طبیعی خواهد بود که “خاک “ هم وضعیت خوبی نداشته باشد، در چنیین جوامعی حتی کشاورزان ممکن است کمتر از روشهای جدید استفاده کنند
3. رسانه ها و شبکه های ارتباطاتی و اجتماعی کشاورزان یا بهره برداران می تواند بر اشتراک دانش و اتخاذ شیوه های جدید تأثیر بگذارد. شبکههای متنوع با ارتباطات قابل اعتماد میتوانند تبادل اطلاعات را تسهیل کرده و نوآوری را ارتقا دهند.
4. نکته مهم دیگری که میتوان به آن اشاره کرد پویایی قدرت است که در یک جامعه می تواند جذب شیوه های مدیریت پایدار خاک را تقویت یا مهار کند. ویژگی های قدرت، مانند اینکه چه کسی آن را در اختیار دارد و چگونه اعمال می شود، می تواند به طور قابل توجهی بر اتخاذ شیوه های جدید تأثیر بگذارد.
