ظرفیت “ما بودن” و سبک های مقابله ای همسران دارای اثرات هم افزایی در سازگاری زناشویی هستند
ظرفیت “ما بودن” و تاب آوری همسرانچه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
“ما بودن” تنها راه یا بهترین راهی است که بواسطه آن همسران می توانند از چالش های زندگی مشترک به خوبی عبور کنند.
ما ادعا نمی کنیم که “ما بودن” تنها راه یا بهترین راهی است که بواسطه آن همسران می توانند از چالش های زندگی مشترک به خوبی عبور کنند.
ویژگی ها و فرآیندهایی که موجب عملکرد بهینه و کارآمد در زندگی افراد می شود، توجه بسیاری از متخصصان حوزه مطالعات ازدواج و خانواده را به خود جلب کرده است، اینکه چه عواملی موجب مشارکت متعهدانه همسران در زندگی مشترک می شوند و یا برعکس، چه عواملی در زندگی مشترک نقش مخرب دارد.(Fehr، Sprecher، & Underwood 2009؛ Maisel & Gable، 2009).
سپیده سلطانی پور روانشناس و مشاوره خانواده در ادامه اضافه میکند عملکرد بهینه مواردی مانند: نقاط قوت، محاسن اخلاقی، تاب آوری، دلسوزی و هیجانات مثبت هر یک از همسران را شامل می شود.
اینها مواردی هستند که عیار ارزشمندی زندگی را سنگین تر می کنند و در هنگام مواجهه با چالش های زندگی قد علم می کنند و مانع از فروپاشی زندگی مشترک می شوند.
عملکرد بهینه چه برای افراد مجرد و چه متاهل مفهومی پویا و چند بعدی است که مخالف نقش منفعل فرد در زندگی است، به صورتی که به هنگام پاسخ گویی فرد در مقابل چالش های زندگی بخصوص زندگی مشترک رخ می نماید.
واضح است که تعریف مفهوم عملکرد بهینه برای همسران در عصر حاضر متفاوت از آن برای همسران در 5، 15 یا 40 سال آینده است.
چرا که با افزایش امید به زندگی و طول عمر افراد، به کار بردن این چنین مفاهیمی که به طور همزمان پویایی و قابلیت سازگاری رابطه را در طول زمان به تصویر بکشد، کاری بسیار حساس و ارزشمند است.
پویایی رابطه به نقش فعال و موثر هر دو همسر اشاره می کند. از مفهوم پویایی رابطه انتظار می رود هم “تاب آوری ذاتی”(بونانو، 2005) (به معنای مقابله موثر با چالش های ناشی از سیر تکاملی بهنجار رابطه) و هم تاب آوری ناشی از مقابله موثر با چالش های غیر قابل پیش بینی و آسیب زا را در بر بگیرد.
مفاهیم مرتبط با تاب آوری و سبک های مقابله ای در پیش زمینه تلاش ها برای درک ویژگی هایی که به زوجین کمک می کند تا در طول زمان به چالش ها پاسخ دهند ، باقی مانده است.در حالی که مفاهیم عملکرد بهینه ، شکوفایی ، تاب آوری و سبک های مقابله مثال هایی از الگوهای رفتاری غنی سازی زندگی هستند.
در این زمینه آنچه حائز اهمیت است، درک تفاوت های عملی و مفهومی بین این دو موضوع است نه اینکه به نکات ریز و جزییات این دو موضوع بپردازیم.
در نگاه نخست، ممکن است مفهوم “پیشرفت” و “تاب آوری” یکسان یا مشابه به نظر برسند، اما مفهوم “پیشرفت” معمولا به عنوان وضعیتی تعریف می شود که فرد از سلامت روان برخوردار است و به شکل کارآمدی از آن استفاده می کند.
در این وضعیت ممکن است فرد در معرض مشکلات و چالش های زندگی هم باشد اما باز هم عملکرد بهینه اش را حفظ می کند(Catalino & Fredrickson، 2011). پیشرفت به چالش ها یا عوامل استرس زای موجود در زندگی بستگی ندارد و مستقل از آنها وارد عمل می شود.
ظرفیت “ما بودن” و سبک های مقابله ای همسران دارای اثرات هم افزایی در سازگاری زناشویی هستند
“ما بودن” تنها راه یا بهترین راهی است که بواسطه آن همسران می توانند از چالش های زندگی مشترک به خوبی عبور کنند.
در حالیکه “تاب آوری” به دو شرط بستگی دارد:
1.بایستی تهدید یا خطر مهمی برای عملکرد بهینه فرد وجود داشته باشد.
2.بایستی علیرغم سختی هایی که فرد با آنها روبرو می شود، شواهدی از سازگاری مثبت وجود داشته باشد (Janssen، VanRegenmortel، & Abma، 2011). اگر یک عامل استرس زا به عنوان تهدید آمیز تلقی شود، انواع مختلفی از فرآیندهای مقابله ای فعال می شوند و مجموعه توانمندی ها و نقاط قوت فرد، تاثیر نامطلوب عامل استرس زا را هدف قرار می دهد و در عین حال به رشد شخصی نیز کمک می کند.
Ungar و Lerner (2008) اظهار داشتند که اساساً مطالعه تاب آوری و رشد مثبت در طول زندگی اموری بسیار خطیر و ارزشمند هستند که در یک راستا قرار می گیرند. البته از توجه به تفاوت این دو مفهوم نباید غافل شویم؛ رشد مثبت برخلاف تاب آوری، معنای رشد در شرایط چالش برانگیز و دشوار را در بر ندارد.
سپیده سلطانی پور نویسنده و مترجم خانه تاب آوری در ادامه آورده است مفهوم تاب آوری معمولاً برای موقعیت هایی در نظر گرفته می شود که با توجه به چالش های زندگی روزمره، رشد موفقیت آمیز فراتر از حد انتظار پیش می رود. همچنین مفهوم تاب آوری، استفاده از سبک های مقابله ای هنگام مواجهه با چالش ها و سوگ ها، پرداختن به هیجانات مثبت، سرمایه های روانشناختی و ظرفیت روانی لازم برای بقای سالم و رشد کردن را نیز در برمی گیرد.
تاب آوری ، اغلب به عنوان ظرفیت رشد و پیشرفت پس از عبور از چالش ها تعریف می شود (مک کابین و مک کابین ، 1988). این بخش از مفهوم تاب آوری از حوزه روانشناسی رشد و سازگاری مثبت کودکان در شرایط نامطلوب ایجاد شده است (راتر ، 1987).
خوشبختانه تاب آوری به عنوان مفهومی فراگیر، مورد استقبال گسترده ای از انواع رشته ها قرار گرفته است.
همانطور که ریچاردسون (2002) پیشنهاد می کند که تاب اوری بهترین مفهوم استعاره ایاست که بسیاری از زمینه های تحقیقی برای درک نقاط قوت فردی و پیامدهای رشد را دربر میگیرد.
پژوهش های اخیر در حوزه تاب آوری علاوه بر دوره های جوانی و میانسالی به دوره های بعدی طول عمر انسان از جمله پیری (Blieszner، 2007؛ Cheung، 2008؛ Janssen et al.، 2011؛ Masten & Wright 2012؛ Yorgason، Piercy، & Piercy، 2007) و همچنین مطالعه سیستم های خانوادگی (بلک و لوبو ، 2008 ؛ والش ، 2011) گسترش یافته است.
در تلاش برای مفهومی کردن ابعاد منحصر به فرد تاب آوری در روابط بزرگسالان، به مفهوم تازه ای به نام “ما بودن” همسران برمی خوریم.
ظرفیت “ما بودن” و سبک های مقابله ای همسران دارای اثرات هم افزایی در سازگاری زناشویی هستند.
شواهد نشان می دهد که ظرفیت “ما بودن” و سبک های مقابله ای همسران دارای اثرات هم افزایی در سازگاری زناشویی هستند (Fergus، 2011؛ Singer & Skerrett، 2014).
متاسفانه با وجود ادبیات گسترده در زمینه فرآیندهای روانشناختی رفتاری بزرگسالان، تا به حال اقدامی در خصوص بررسی خصوصیاتی که در تاب آوری همسران دخیل هستند، صورت نگرفته است.
ما ادعا نمی کنیم که “ما بودن” تنها راه یا بهترین راهی است که بواسطه آن همسران می توانند از چالش های زندگی مشترک به خوبی عبور کنند، بلکه آن را به عنوان پدیده ای میدانیم که می تواند نقش بی نظیری در سبک های مقابله ای همسران داشته باشد.
همانطور که شیوه های گوناگونی برای دستیابی به پیامدهای تاب آورانه افراد وجود دارد، در مورد زوج ها نیز همین مسئله صادق است.
