تاب آوری چهارچوبی برای فعالیت های اقتصادی و اجتماعی

تاب آوری به منزله چهارچوبی برای فعالیت های اقتصادی و اجتماعی

دکتر زینب خالوندی عضو شورای نویسندگان خانه تاب آوری

بدیهی است که منعطف ترین افراد و تیم ها هم شکست را تجربه می کنند، اما به میزانی که شکست می‌خورند، یاد می گیرند و رشد می‌کنند.
در چالش قرار گرفتن ، گاهی هم از نوع شدید ، جزئی از چیزیست که تاب آوری را به عنوان یک مجموعه مهارت، بیدار و فعال می‌کند.
در واقع می توان گفت تاب آوری پیش نیاز هر گونه فعالیت اجتماعی و اقتصادی است. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری پیدا میکند که از عواملی چون تغییـر در سیاسـت هـای کـلان و خـرد، شـکل گیـری رقبـا، تحـولات جمعیـت شـناختی و تغییـر ترجیحـات و ذائقـۀ مشـتریان در فعالیت های اقتصادی و مواجهه با بحران ها و شرایط نامساعد در فعالیت های اجتماعی صحبت به میان می آید. قبل از آنکه بیشتر در ارتباط با تاب آوری اقتصادی و اجتماعی بحث کنیم ابتدا می بایست برخی مفاهیم را تعریف کنیم؛
تاب آوری جامعه:
تاب آوری جامعه، ظرفیت یک نظام برای جذب و حل اختلالها و سازماندهی مجـدد خـود در حین تغییر به نحوی است که کماکان همان کارکرد، ساختار، هویت و بازخوردها را حفظ کند.تاب آوری جامعه بـه مثابـه حفـظ، توسـعه و مداخلـه دادن منـابع جامعـه توسـط اعضای آن برای رسیدن به شکوفایی در فضایی است که تغییر، حتمی نبودن ، پیش بینی ناپذیری و رویدادهای غیرمنتظره از ویژگی های آن هستند.

تابآوری جامعـه مـی توانـد از سه بعد اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی مدنظر قرار گیرد.
تاب آوری فردی:
مفهوم تابآ وری فردی که از علوم طبیعی وارد ادبیات روانشناسی شده اسـت. به زبان ساده عبارت است از سازگاری موفقیت آمیز فرد به رغم وجود تهدیدها و شـرایط نامطلوب محیطی تابآوری فرایندی است کـه در آن افـراد، منـابع داخلـی و محیطی را برای مدیریت یا سـازگاری بـا فشـارها و شـوک هـای مهـم زنـدگی روزمـره بـه کـار میگیرند و شامل اجزای عاطفی- شناختی (بـه عنـوان مثـال، احسـاس کنتـرل، نگرش مثبت) و ظرفیتهای رفتار(سختکوشی) است.

تاب آوری کسب وکار:
ایده تاب آوری کسب وکار در مقایسه با سایر انواع تاب آوری، موضوع به نسبت جدیـدی است. بقاء و توسعۀ سازمانهای فعال در محیط کسـب وکـار آشـفته امـروزی، تـا حد زیادی به ظرفیت تاب آوری آنها بستگی دارد.تاب آوری کسب وکار به طور گسترده به ظرفیت سازمان برای خوب عمل کردن، صرف نظر از محیط اقتصادی یا محیط سازمانی مربوطه اشاره دارد. ایـن تـاب آوری مـی توانـد از طریـق اجـرای راهبردهـای مـدیریت ریسک و یا با اتخاذ شیوه مدیریت نوآورانه ای رخ دهـد کـه سـازمان هـا را برای مقابله با چالشهای اجتناب ناپذیر آماده میکند.
همانطور که از تعاریف پیداست، یادگیری تاب آوری در محیط های اقتصادی و اجتماعی از برخی جهات در هم تنیده و در برخی موارد نیازمند راهکار جداگانه ایست.تغییرات بیرونی و تهدیدهای موجـود ، مدیران کسب و کارها، کارآفرینان و نیز فعالان اجتماعی را در پــی اتخــاذ راهکارهــایی بــرای افــزایش قــدرت انعطاف پذیری، تاب آوری و رقابت پذیری خـود برانگیختـه اسـت.
به عبارت دیگر توسعۀ کارآفرینی و تداوم فعالیت بنگاههای اقتصادی و فعالیت های اجتماعی در محیط های متغیر و چالش برانگیز، در گرو شناخت تاب آوری و برنامه ریزی برای تقویت آن است. در رابطه با فعالیت های اقتصادی، بسیاری از بنگاه های کوچک و متوسط در اثر عدم تاب آوری مناسب، در سالهای ابتدایی با شکست مواجه میشوند. در رابطه با فعالیت های اجتماعی نیز، بیش از پنج دهه پژوهش اشاره به این حقیقت دارد که تاب آوری به وسیله ی نگرش‌ها، رفتارها و حمایت های اجتماعی که می توانند توسط هر کسی پذیرفته و ترویج شوند، ایجاد شده است. عواملی که منجر به تاب آوری می شوند مثبت نگری را نیز در پی دارند؛ یعنی توانایی حفظ تعادل و مدیریت کردن هیجانات شدید یا دشوار.

خبر خوب این است که چون مجموعه ای یکپارچه از رفتارها و مهارتها حول تاب آوری وجود دارد، تاب آوری بیشتر را می توانید یاد بگیرید.
کسب مهارت‌های تاب‌آوری در بسترهای کنونی کار، در یک محیط خلاء ممکن نیست، بلکه در مواجهه با موقعیت‌های واقعی استرس زا امکان پذیر است، با این حال شناختن و مدیریت کردن برخی از عواملی که سبب می شوند خستگی و فشار زیادی را در محل کار حس کنیم، اهمیت دارد.
یادگیری تاب آوری بیشتر، در گرو برخی مولفه های درونی و بیرونی است. در ادامه مطالب در آینده در رابطه با این مولفه ها بحث خواهد شد.