آموزش تاب‌آوری و تاثیر آن بر مراقبان خانوادگی مددجویان مبتلا به اختلال دوقطبی موضوع اصلی این پژوهش است
اختلال دوقطبی، از اختلالات شایع روانپزشکی در قرن ۲۱ است.
این بیماری، مزمن، تکرار شونده و همراه با نوسانات خلق، بین شیدایی و افسردگی می‌باشد.
تشخیص اختلال دوقطبی برای فرد و خانواده یک موضوع استرس‌زا است، مراقبان زمانی می‌توانند بر استرس مراقبت از مددجوی مبتلا به اختلال روانپزشکی غلبه کنند که تاب آور باشند.
تاب‌آوری در خانواده، به الگوی رفتاری انعطاف‌پذیر و رشد یافته‌ی رفتاری مراقبان مددجویان، در مواجهه با مصائب و چالش‌های پیش‌آمده با مددجوی تحت مراقبت، اطلاق می‌گردد.
لذا این مطالعه با هدف تعیین تأثیر برنامه آموزش روان شناختی بر
تاب‌آوری مراقبان مددجویان مبتلا به اختلال دوقطبی بستری در مرکز روانپزشکی شهر سنندج انجام گرفته است.
روش بررسی: مطالعه حاضر یک مطالعه نیمه تجربی است که در پاییز و زمستان سال ۱۳۹۸ در مورد ۶۴ مراقب خانوادگی مددجویان مبتلا به اختلال دوقطبی بستری در مرکز روان پزشکی شهر سنندج، انجام شد. نمونه‌‌گیری، به شیوه در دسترس انجام گرفت.
و نمونه‌ها در دو گروه آزمون (۳۲ نفر) و کنترل (۳۲ نفر) قرار گرفتند.
قبل از مطالعه از مراقبان خواسته شد که فرم اطلاعات فردی و پرسشنامه تاب آوری (Connor-Davidson CD-RISC) را تکمیل نمایند.
مراقبان گروه مداخله در هفت گروه ۴ تا ۵ نفره، آموزش روان شناختی را طی چهار جلسه، به صورت هفته‌ای یک بار، در مدت زمان ۴۵ تا۶۰ دقیقه دریافت نمودند.
پس از گذشت چهار هفته از مداخله مجدداّ پرسشنامه تکمیل شد.
گروه کنترل، برنامه‌ای جز برنامه آموزش معمول بیمارستان دریافت نکرد و همانند گروه مداخله پس آزمون در مورد آنان نیز اجرا شد. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ و با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تی مستقل و تی زوجی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین دو گروه مداخله و کنترل از نظر توزیع متغیرهای زمینه‌ای تفاوتی وجود نداشت.
میانگین نمره پیش آزمون تاب‌آوری در دو گروه کنترل و مداخله به ترتیب ۸۰/۵ ± ۶۵/۲۲ و ۶۱/۵ ± ۴۴/۲۳ بود، دو گروه از نظر آماری اختلاف معنی‌داری با هم نداشتند (۵۹/۰ = p)، در حالی که میانگین نمره‌ی پس آزمون تاب‌آوری در گروه کنترل۱۲/۶ ± ۱۹/۲۳ و در گروه مداخله ۳۶/۳ ± ۹۷/۳۳ بود، که اختلاف آماری معنی‌داری را نشان می‌دهد (۰۰۱/۰>p). مقایسه نمره‌ی تاب‌آوری در مراحل پیش آزمون و پس آزمون در هر گروه به صورت جداگانه نشان می‌دهد که نمره تاب‌آوری در مراحل پیش آزمون و پس آزمون در گروه کنترل اختلاف آماری معنی‌داری با هم نداشتند (۱۱/۰p=)، در حالی که افزایش آماری معنی‌داری در مرحله‌ی پس آزمون نسبت به پیش آزمون در گروه مداخله مشاهده شد (۰۰۱/۰>p).
نتیجه‌گیری کلی: نتایج مطالعه حاضر نشان داد آموزش روان شناختی بر تاب‌آوری مراقبان مددجویان مبتلا به اختلال دوقطبی تأثیرگذار است.
ضروری است برنامه‌هایی همچون آموزش روان شناختی به عنوان یکی از راهکارهای ارتقای تاب‌آوری در مددجویان و مراقبان آنان مد نظر قرار گیرد.
