تاب آوری رفتاری (Behavioral Resilience) تاب آوری شناختی (Cognitive Resilience) دو مفهوم در زمینه تاب آوری هستند که هر کدام از جنبه های مختلف این پدیده را پوشش می دهند.
تاب آوری رفتاری به توانایی سازگاری و کنار آمدن موثر در مواجهه با ناملایمات، استرس، یا آسیب اشاره دارد. جنبه های کلیدی تاب آوری رفتاری عبارتند از: انعطاف پذیری رفتاری – ظرفیت تنظیم رفتار و راهبردهای مقابله ای در پاسخ به شرایط متغیر.
این به فرد کمک می کند تا با استفاده از تواناییهای رفتاری خود، واکنش های مناسب را نشان دهد و با چالشها بهتر کنار بیاید.
این شکل از تاب آوری از ویژگی های افراد تاب آور مانند اعتماد به نفس، حمایتهای اجتماعی و خانوادگی، توانایی در حل مسئله، توانایی برقراری رابطه با نزدیکان و صحبت کردن در مورد مشکلات سخت، توانایی درخواست به موقع و صحیح کمک و کمک کردن به دیگران تشکیل شده است.
افراد تاب آور می توانند در صورت نیاز به طور انعطاف پذیری بین استراتژی های رفتاری مختلف جابجا شوند. مدیریت استرس – مهارتها و تکنیکهایی که برای تنظیم احساسات، کاهش برانگیختگی فیزیولوژیکی و حفظ عملکرد انطباقی در طول تجربیات استرسزا استفاده میشوند.
این شامل اقداماتی مانند تمرکز حواس، حل مسئله و جستجوی حمایت اجتماعی است مقابله انطباقی – تلاشهای شناختی و رفتاری برای مدیریت خواستههای درونی و بیرونی موقعیتهای استرسزا.
افراد تاب آور تمایل دارند به جای اجتناب یا انکار از راهبردهای مقابله فعال و متمرکز بر مشکل استفاده کنند.
شواهد نشان میدهد تمایل به حفظ نگرش خوش بینانه، امیدوارانه و هدفمند حتی در مواجهه با مشکلات.این به محافظت در برابر تأثیرات منفی استرس کمک می کند.
آموزش و تمرینات رفتاری این ظرفیتها موجب تقویت تاب آوری و منجر به سازگاری بهتر با استرس و ضربه میشود.
نرگس زمانی مترجم و نویسنده خانه تاب آوری ومترجم کتاب پرورش تاب آوری در ادامه اضافه میکند که ایجاد یک محیط حمایتی و آموزش مهارتهای تابآوری از سنین پایین نیز میتواند تابآوری را در طول عمر تقویت کند.
این در حالی است که تاب آوری شناختی به توانایی افراد در مدیریت افکار و هیجانات در مواجهه با چالشها و مشکلات اشاره دارد.
این نوع تاب آوری به فرد کمک می کند تا با استفاده از تواناییهای شناختی خود، هیجانات و احساسات را مدیریت کند و با چالشها بهتر کنار بیاید. در برخی از متون آمده است تاب آوری شناختی از هفت مولفه اصلی تشکیل شده است که شامل استفاده از تواناییهای فردی، تنظیم هیجانات و احساسات، تشخیص خطاهای شناختی، انتظارات واقعبینانه از خود و به تناسب شرایط، یافتن معنا در ابعاد گوناگون زندگی و پایداری و پشتکار است.
خاتمه و جمع بندی کلام تاب آوری شناختی به مدیریت افکار و هیجانات و تاب آوری رفتاری به مدیریت رفتار و واکنش در مواجهه با چالشها و مشکلات اشاره دارد. هر دو نوع تاب آوری به فرد کمک می کنند تا با چالشها بهتر کنار بیاید و از زندگی در اینجا و اکنون لذت بیشتری ببرند.