اهمیت تاب آوری سالمندان فقط در توانایی نجات یافتن از یک تجربه سخت نیست, بلکه می تواند به صورت قابلیت سازگاری و کنار آمدن با شرایط باشد انجمن روانشناسان آمریکا (APA) تاب آوری را به صورت فرایند سازگاری خوب در مواجهه با ناملایمات, تروما, تراژدی, تهدیدها یا منابع عمده استرس تعریف می کند.
همچنین این انجمن خاطر نشان می کند که ” همانقدر که تاب آوری می تواند شامل بازگشت از این تجربیات باشد, ممکن است شامل رشد شخصی عمیق فرد هم بشود”.
اما در رابطه با تاب آوری و پیری چطور؟ ما تاب آوری را در افراد سالمند چگونه تعریف می کنیم؟ طبق تعریف دانشگاه آریزونای مرکزی در مورد پیری, مفهوم تاب آوری در سالمندی, از پارادوکس سن بالا, به وجود آمده است. این تضاد به این شکل است که علیرغم زیان ها و زوال های فیزیکی که افراد سالمند در زندگی شان دارند, نرخ کمتری را در احساس آسیب های روانی از نظر محتوا و میزان آن؛ دارا هستند.
پژوهشگران بررسی کرده اند که این تضاد به دلیل تاب آوری است و درک تاب آوری می تواند منجر به افرادی سالم تر و جوامعی شادتر گردد.
به عبارت دیگر, تاب آوری فقط توانایی نجات یافتن از یک تجربه سخت نیست, بلکه می تواند به صورت قابلیت سازگاری و کنار آمدن با شرایط باشد, به گونه ای که فرد را قادر سازد تا قوی تر ظاهر شده و در عاقبت کار به خودشکوفایی برسد و درسهای آموخته شده را با هم ادغام کرده و به کار بندد.
اینها ویژگی هایی هستند که می توانند تاثیر مثبتی بر روند پیری بگذارند که شامل سلامت و تندرستی سالمندان هم می شوند و با پیری سالم نیز در ارتباطند.
مشخصه های تاب آوری:
اهمیت تاب آوری سالمندان فقط در توانایی نجات یافتن از یک تجربه سخت نیست پژوهشگران تاب آوری را در سالمندان مطالعه کرده و اثرات آن را در ویژگی های متعدد افرادی که قادرند با چالشها مواجه شده و با موفقیت, راهشان را به سوی دیگر پیدا کنند, ثبت می کنند.
مطابق با مطالعه ای که در نشریه پرستاری سالمندان منتشر شده و تاثیر تاب آوری در بزرگسالی را بررسی کرده است, ویژگی های کلیدی تاب آوری بالا, در سه دسته خلاصه می شوند: روانی, اجتماعی و فیزیکی.
مشخصه های روانی شامل مواردی مانند سبک های مقابله ای, قدردانی, شادی, سلامت روان, و خوش بینی/ امیدواری است. مشخصه های اجتماعی دربرگیرنده, مواردی مانند درگیری در اجتماع, ارتباط با خانواده و دوستان و احساس هدف و داشتن روابط قوی و مثبت می باشد. و نهایتا مشخصه های فیزیکی نیز, بر مواردی مثل توانایی و مستقل ماندن از نظر فیزیکی و حرکتی, لذت بردن از سلامتی خوب و اعتقاد داشتن به اینکه فرد پیری موفقی دارد, متمرکز است.
یادگیری از تجربه
کارل پیلمر, سالمند شناس دانشگاه کرنل, در کتاب خود با عنوان ” 30 درس زندگی: توصیه های درست و آزموده از خردمندترین آمریکایی ها”, حکمت ها و توصیه های به دست آمده از مصاحبه با هزاران سالمند را که از بحرانهای مهمی جان سالم به در برده اند و زندگی پربار و رضایت بخشی داشته اند, به اشتراک گذاشته است.
زندگی در دل حوادثی مثل همه گیری آنفولانزا 1918, رکود بزرگ, جنگ جهانی دوم و هلوکاست, بحرانهایی که افراد مصاحبه کننده با پیلمر پیشت سر گذاشته بودند, تعریف بسیار دقیقی از پیری همراه با تاب آوری بود. و درسهایی که به اشتراک گذاشته شدند, برای جامعه امروزی که با همه گیری کوید 19 دست به گریبان بوده, مفید و آموزنده خواهد بود.
این مقاله به چهار دسته عمده از پاسخهای مصاحبه شوندگانی که پیلمر از آنها خواسته بود, تجربیاتشان را برای زندگی در طول بحرانهای جهانی تکان دهنده بیان کنند, اشاره می کند:
چشم اندازی وسیع و نگاه به دورترها و آینده را انتخاب کنید:
این فلسفه می تواند با عبارت ” این نیز بگذرد” بیان شود. به یاد داشته باشید که ما در یک لحظه کوتاه در زمان زندگی می کنیم و این جهان بر بسیاری از بحرانها غلبه کرده است که شامل همه گیری هایی بوده است که در طول زمانهایی که اطلاعات پزشکی بسیار کمی درباره ریشه کنی آنها وجود داشت, رخ داده اند. این دیدگاه
می تواند به ما کمک کند تا موقعیت فعلی را ترسیم نماییم. به یاد داشته باشید, در حالی که ممکن است زندگی دقیقا به روال قبلی پیش نرود, اما ادامه دارد و جاری است.
نگران نباشید, آماده شوید:
نگرانی درباره یک موقعیت, آن را تغییر نمی دهد, نگرانی فقط احساس درماندگی را تقویت می کند. دنبال کارهایی باشید که می توانید انجام دهید و در حیطه کنترل شما هستند. سپس درباره این مسائل کاری انجام دهید. کارهایی که به ساخت احساس توانمندی و خوش بینی کمک می کنند.
بخشنده باشید:
زمانی که به دیگران کمک می کنید, این کار حس کنترل بر روی یک موقعیت را تقویت می کند و حامل این پیام است که ” ما همه با هم هستیم”. در همه گیری کوید 19, عمل ساده در خانه ماندن و به خطر نینداختن دیگران, یک عملکرد بسیار سخاوتمندانه محسوب می شد.
لذتهای کوچک روزانه را دریابید:
تمرکز و قدردانی از لذتهای کوچک روزانه بر عواطف مثبت تاکید کرده و خوش بینی و امیدواری, ایجاد می کند. این کار می تواند به سادگی برقراری ارتباط تلفنی با یک دوست, لذت نوشیدن یک فنجان از چای مورد علاقه, نشستن در زیر نور آفتاب, یا تماشای لانه سازی پرندگان روی یک درخت باشد, هر چیزی که لحظه ای شادی را به روز شما اضافه می کند.
مطابق با گفته پروفسور بازنشسته کرنل, الین وتینگتون, ” زندگی تان را با چیزهای مثبتی پر کنید که شما را خوشحال می کنند و بین شما و نگرانی هایتان فاصله ایجاد کرده و موقتا شما را از فرو رفتن در احساس افسردگی دور می سازند”… با انجام این کار نه تنها با اینکه در هر ساعت از زندگی که به شما داده می شود, چقدر خوشحال خواهید بود, مرتبط است؛ بلکه می تواند با طول عمرتان, نیز ارتباط داشته باشد.
پرورش تاب آوری
اهمیت تاب آوری سالمندان نکته دیگری را همراه خود یاد آورد میشود که تاب آوری را نمی توان به صورت مجموعه ای از ویژگی های فردی در نظر گرفت که همراه فرد متولد می شوند, بلکه تاب آوری فرایند سازگاری است که باید یاد گرفته شود.
همچنین به شرایط بستگی ندارد. درحقیقت این پژوهش نشان می دهد که افراد سالمند, بدون توجه به پیشینه اجتماعی- اقتصادی, تجربیات زندگی یا چالشهای سلامتی خود, انعطاف پذیری بالایی از خودشان نشان می دهند.
اگر دوست دارید تا رفتارهای پیری تاب آور را تمرین کنید و قابلیت خود را در مقابله با شرایط سخت افزایش دهید, نکات زیر می توانند به شما در شروع این مسیر کمک کنند:
- نگرش خوش بینانه خود را حفظ کرده و همیشه به دنبال “پوشش نقره ای” باشید ( پوشش نقره ای عبارتی است که می تواند معادل با ” در نا امیدی بسی امید است” در نظر گرفته شود)
- در فعالیت های جدید شرکت کنید.
- دوستی های جدید ایجاد کرده یا به یک گروه اجتماعی ملحق شوید.
- بپذیرید که برخی مسائل خارج از کنترل شماست و بر روی چیزهایی مانور دهید که می توانید روی آنها تاثیر بگذارید.
- روشهای مدیریت استرس را تمرین کنید.
- یک تمرین معنوی مانند دعا کردن, مدیتیشن, یوگا یا یادداشت های روزانه را آغاز کرده و توسعه دهید.
- دیدگاهتان را حفظ کنید, اجازه ندهید افکارتان از شما و شما از افکارتان دور شوید.
- خود مراقبتی را از طریق تغذیه مناسب, ورزش منظم و عادات خواب خوب, تمرین کنید.
- به طور داوطلبانه زمانتان را برای کمک به دیگران, اختصاص دهید.
- زمانی که نیاز دارید, کمک بگیرید.
- دنبال درسهایی باشید که می توانید از این موقعیت ها, یاد بگیرید.
همانطوری که شما تمرکزتان را بر روی تمرین این مسائل و تکرار آنها حفظ می کنید, می توانید بر شرایط سخت غلبه کنید؛ و به زودی متوجه خواهید شد که این کار به ماهیت دوم شما تبدیل شده است و شما را به سمت یک زندگی قدرتمندتر, متعهدتر, شادتر و تاب آورتر, هدایت می کند.
گروههای سالمندی می توانند محیطی غنی سرشار از فرصت های خوب برای ایجاد دوستی های جدید, تمرین و تمرکز بر سلامتی عمومی را فراهم کنند. برای یافتن این گروهها در نزدیکی خودتان, می توانید از ابزارهای مکان یاب بر اساس نوع و مکان, اقدام نمایید.
شاید فردا برای شروع یادگیری دیر شده باشد, از همین لحظه تمرین تاب آوری را آغاز کنید.
فنجان چایتان را بردارید, قلم هایتان را آماده کنید و به دنیا و فرداهای پیش رو لبخند بزنید. به آغاز روند پیری و دوران سالمندی مثبت بنگرید که زندگی موهبتی ارزشمند است و با تاب آوری زیباتر و غنی تر می شود.ختم کلام اینکه اهمیت تاب آوری سالمندان برخروداری از پیری موفقی خواهدبود.
